महाराष्ट्रातील अभ्यासकांनी यशवंत मनोहरांच्या कार्याची आणि वाङ्मयनिर्मितीची मौलिकता या गौरवग्रंथात विशद केली आहे.
Contents :
संपादकीय: प्रा. सुधीर भगत 1. काळाला पुरून उरणारी कविता: कालचा पाऊस: बाबुराव बागूल 9 2. ‘यशवंत’ झालेले यशवंत मनोहर: प्रा. अविनाश वरोकर (काटोल) 13 3. डॉ. यशवंत मनोहर: असामान्य कादंबरीकार: यशोधरा गायकवाड (मुंबई) 17 4. कवी डॉ. यशवंत मनोहर यांचे डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर: एक चिंतनकाव्य: ना. रा. शेंडे 25 5. हे गाव: एक आस्वाद: दिलीप वि. चित्रे 31 6. उत्थानगुंफा: अध्यात्मवादी प्रवाहाचा दंभस्फोट करणारी क्रांतिकारी, युगप्रवर्तक कविता: प्रा. विठ्ठल शिंदे (उल्हासनगर) 36 7. डॉ. यशवंत मनोहर: प्रज्ञाशील प्रतिभा आणि कारुण्यमय व्यक्तिमत्त्व!: गंगाधर वाघ, (मुंबई) 49 8. उत्तुंग व्यक्तिमत्त्वाचा उत्थानगुंफाकार: डॉ. यशवंत मनोहर: डॉ. प्रदीप आगलावे 58 9. ‘यशवंत’ प्राध्यापक: डॉ. किशोर महाबळ 64 10. सर, मी तुमचा एकलव्य!: डॉ. प्रवीण जोशी 71 11. सम्यक दृष्टी देणारा प्राज्ञ विचारवंत: डॉ. यशवंत मनोहर: भदन्त एन. बोधिरत्न नायक थेरो 74 12. युगसाक्षी साहित्यिक: डॉ. यशवंत मनोहर: डॉ. शैलेंद्र लेंडे 82 13. डॉ. यशवंत मनोहरांचे वाङ्मयीन व्यक्तिमत्त्व: डॉ. वासुदेव डहाके (नरखेड) 87 14. कलासक्त डॉ. यशवंत मनोहर: डॉ. प्रा. चंद्रकांत नगराळे (हिंगणघाट) 95 15. डॉ. यशवंत मनोहर: एक विद्यापीठ: डॉ. प्रभंजन चव्हाण (पुणे) 100 16. ‘यशवंत’ होण्यासाठी झालेला मनोहर प्रवास: सुनिल शिनखेडे 107 17. मनोहरांचे मूर्तिभंजन: डॉ. शिरीष गोपाळ देशपांडे (मुंबई) 114 18. वैदर्भीय काव्याची सत्वधारा: प्रमोद शिखरे 116 19. मधुर यातनांच्या हवाल्याने: डॉ. यशवंत मनोहरांना: प्रा. मुकुंद राजपंखे (अंबाजोगाई) 119 20. काय आठवावे ?: डॉ. सुलभा हेर्लेकर 123 21. जीवनायन: एक सर्वेक्षण: डॉ. युवराज सोनटक्के (बंगलोर) 125 22. एका वादळलेल्या उजेडाच्या सहवासात: प्रमोद वाळके ‘युगंधर’ 135 23. डॉ. यशवंत मनोहर: जीवनवादी वाङ्मयीन व्यक्तिमत्व: डॉ. प्रकाश खरात 141 24. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांच्या प्रतिभेचा हुंकार: डॉ. यशवंत मनोहर: 146 प्रा. दि. वा. बागूल (पुणे) 25. डॉ. यशवंत मनोहर: एक मार्गदर्शक दीपस्तंभ: डॉ. इंद्रजित ओरके 153 26. स्वतंत्र प्रज्ञेचे बुद्धिवादी विचारवंत: डॉ. यशवंत मनोहर: प्रा. अशोक कांबळे (यवतमाळ) 157 27. मूल्यमंथन: नवभारताचे टेक्स्टबुक: डॉ. नीलकांत चव्हाण (नाशिक) 160 28. महाप्राध्यापक डॉ. यशवंत मनोहर: प्रा. प्रकाश राठोड 166 29. डॉ. यशवंत मनोहर: आंबेडकरी साहित्याचा महामेरू: डॉ. भूषण रामटेके (पुलगाव) 170 30. युगसाक्षी साहित्यिक: डॉ. यशवंत मनोहर सर: अक्रमखान, हबीबखान पठाण 175 31. कालचा पाऊस आमच्या गावात आलाच नाही!: प्रा. सुरेश खोब्रागडे 180 32. क्रांतदर्शी कवी यशवंत मनोहर: डॉ. स्मिता शेंडे (यवतमाळ) 183 33. डॉ. यशवंत मनोहर नावाचा विद्रोही उजेड: प्रा. अनमोल शेंडे (नागभिड) 193 34. डॉ. यशवंत मनोहर: उजेडाची कार्यशाळा: प्रा. रूपेश नरहरी कऱ्हाडे (दिग्रस) 195 35. डॉ. यशवंत मनोहर नावाच्या विद्रोहाचा वाढदिवस: प्रा. धनंजय वाघमारे (पुणे) 202 36. नीलाग्नी संप्रदायाचे अग्रणी: डॉ. यशवंत मनोहर: प्राचार्य डॉ. भगवान ठाकूर (पुणे) 206 37. माझ्या उत्थानाचे विद्यापीठ: डॉ. यशवंत मनोहर: धनराज हनवते 212 38. यशवंत मनोहर यांचे शिल्पकार कुटुंब: प्रा. विलास मनोहर 217
कविता 1. यशवंताची पासष्टी: भदन्त डॉ. तिस्सवंस महास्थवीर (पुणे) 228 2. यशवंत: भदन्त डॉ. तिस्सवंस महास्थवीर (पुणे) 229 3. नागसेननातील दोन फुले: भदन्त डॉ. तिस्सवंस महास्थवीर (पुणे) 229 4. एक पत्र यशवंत मनोहरांना: प्राचार्य दिवाकर बोबडे (काटोल) 230 5. यशवंत तुझ्या ज्ञानाचे: प्रमोद वाळके ‘युगंधर’ 231 6. हा यशवंत आहे: प्रा. दि. वा. बागूल (पुणे) 232
महाराष्ट्रातील जाणकार आणि मान्यवर समीक्षकांनी आणि विचारवंतांनी केलेला मनोहरांच्या प्रतिभेचा गौरव.
1. यशवंत मनोहर: एक सत्य: एक स्वप्न: प्रा. रा. ग. जाधव 1 2. यशवंत मनोहर: मराठी साहित्यातले एक शक्तिस्थान: डॉ. जनार्दन वाघमारे 5 3. काळाला पुरून उरलेला क्रांतदर्शी कलावंत: बाबुराव बागूल 11 4. स्पष्टवक्ता यशवंत मनोहर: डॉ. श्रीराम लागू 16 5. समग्र आंबेडकरवादी प्रज्ञावंत: उत्तम कांबळे 17 6. विधायक विचाराचे विजिगीषू कवित्व: प्रा. सुरेश द्वादशीवार 23 7. डॉ. मनोहर: एक अस्सल कवी आणि वत्सल सखा: प्रा. पुरुषोत्तम पाटील 29 8. विद्वत्तेच्या मोहराने गदगदलेले झाड: डॉ. मनोहर: लक्ष्मण माने 38 9. आंबेडकरी प्रतिभेचा वारसा: प्रा. रणजित मेश्राम 45 10. यशवंत मनोहर: प्राचार्य मदन धनकर 47 11. डॉ. मनोहर: एक प्रज्ञावंत लेखक: डी. वाय. हाडेकर 51 12. शब्दांचे महाभाष्यकार यशवंत मनोहर: पार्थ पोळके 58 13. डॉ. यशवंत मनोहर: एक समविचारी मित्र: डॉ. सीमा साखरे 65 14. यशवंत मनोहर: एक प्रलयंकारी संवेदन: डॉ. आनंद तेलतुंबडे 72 15. दलित साहित्याचे चर्चाविश्व: प्रा. डॉ. गोपाळ गुरु 81 16. डॉ. यशवंत मनोहर नावाचा ‘माणूस’: डॉ. आशा सावदेकर 85 17. इतिहासाचे आदेश ठोकरून वणव्यात आम्ही घरे बांधली: अनंत दीक्षित 88 18. आंबेडकरी लढाईसाठी सैनिक बनविणारा प्रतिभावंत लोकशिक्षक डॉ. यशवंत मनोहर : प्रा. इंदिरा आठवले 92 19. आंबेडकरी साहित्यातील हिमालय डॉ. यशवंत मनोहर: डॉ. सुरेश वाघमारे 95 20. जीवनायन: प्रा. वसंत आबाजी डहाके 97 21. जीवनायन: डॉ. सुलभा हेर्लेकर 101 22. दुःखाच्या मुळावर घाव घालणारे काव्य: डॉ. निर्मलकुमार फडकुले 108 23. मनोहर: आंबेडकरवादी बौद्ध कविवर्य: डॉ. भारत पाटणकर 114 24. उत्थानगुंफा: डॉ. शरणकुमार लिंबाळे 118 25. स्मरणांची कारंजी: एक प्रतीकात्मक प्रत्यय: डॉ. द. भि. कुळकर्णी 122 26. डॉ. यशवंत मनोहरांचे समीक्षालेखन: प्रा. दत्ता भगत 127 27. डॉ. यशवंत मनोहर यांचा सौंदर्यशास्त्रीय विचार: डॉ. अरुणा देशमुख 135 28. समुचित: समकालीन वाङ्मयीन आणि सामाजिक पेचप्रश्नांना बुद्धिवादी उत्तर: प्रा. प्रकाश राठोड 144 29. कविता: यशवंत मनोहर: भदन्त एन. बोधिरत्न ‘स्थविर’ 150 परिशिष्ट – 1: डॉ. यशवंत मनोहर यांची मुलाखत 152 परिशिष्ट – 2: यशवंत मनोहर यांनी लिहिलेल्या ग्रंथांमधील लेखांची सूची 170
नव्या दमाच्या अभ्यासकांनी डॉ. मनोहर यांच्या चौफेर साहित्यनिर्मितीची केलेली समीक्षा म्हणजे हा गौरवग्रंथ. माणूस म्हणून आणि साहित्यिक म्हणून डॉ. मनोहरांच्या व्यक्तिमत्त्वाचे अनंत पैलू या ग्रंथात लेखकांनी उलगडून दाखवले आहेत. डॉ. अरुणा देशमुख, डॉ. शैलेंद्र लेंडे आणि डॉ. प्रभंजन चव्हाण यांनी या सुंदर ग्रंथाचे संपादन केले आहे.
1. यशवंत मनोहरांच्या व्यक्तिमत्त्वाचे आदिबंध: डॉ. अरुणा देशमुख 2. यशवंत मनोहर: एक खुले विद्यापीठ: डॉ. वासुदेव डहाके 3. आंबेडकरवादी मराठी साहित्याला यशवंत मनोहर यांचे योगदान: रमेश जीवने 4. समकालीन साहित्यातील रणसंग्रामी यशवंत मनोहर: डॉ. सुशीला ढगे 5. क्रातदर्शी साहित्यिक यशवंत मनोहर: डॉ. शैलेंद्र लेंडे 6. परिवर्तनवादी साहित्यिक यशवंत मनोहर: प्रा. दिलीप सुतार 7. वैचारिक निबंधकार: यशवंत मनोहर: डॉ. शैलेंद्र लेंडे 8. प्रचंड विद्रोहाचे एक पर्व: यशवंत मनोहर: डॉ. प्रमोद मुनघाटे 9. यशवंत मनोहरांचे ललित निबंधलेखन: डॉ. प्रभंजन चव्हाण 10. प्रस्तावनाकार यशवंत मनोहर: प्रा. पुरुषोत्तम माळोदे 11. पत्रप्राजक्त: मनोहरांच्या पत्रांचा दस्तावेज: संजय मेश्राम 12. यशवंत मनोहरांची भाषणे: डॉ. लीला भेले 13. स्मरणांची कारंजी: डॉ. समिधा चव्हाण 14. आंबेडकरवादी विद्रोहाचे सम्यक क्रांतिविज्ञान: प्रा. सागर जाधव 15. यशवंत मनोहरांच्या कवितेतील विद्रोह: डॉ. युवराज सोनटक्के 16. आंबेडकरवादी कविता आणि यशवंत मनोहर: प्रा. आनंद भगत 17. यशवंत मनोहर यांची काव्यदृष्टी: प्रा. अशोक कांबळे 18. यशवंत मनोहरांच्या कवितेतील सामाजिक जाणीव: प्रमोदकुमार अणेराव 19. यशवंत मनोहरांची प्रेमकविता: प्रा. जगजीवन कोटांगळे 20. यशवंत मनोहरांची काव्यशैली: प्रा. भूषण रामटेके 21. वाळवंटाने व्हावे दळदार कंठ: डॉ. सुभाष खंडारे 22. यशवंत मनोहरांचे कादंबरीलेखन: प्रा. ज्योतिक ढाले 23. यशवंत मनोहरांची समीक्षा: प्रा. बाळाभाऊ कळसकर 24. यशवंत मनोहर यांचे सौंदर्यशास्त्रविषयक विचार: प्रा. सतेश्वर मोरे 25. अध्यापक यशवंत मनोहर: प्रा. कोमल ठाकरे 26. अध्यापक यशवंत मनोहर: प्रा. प्रकाश राठोड 27. युगसाक्षी साहित्यिक यशवंत मनोहर: प्रा. अनमोल शेंडे 28. यशवंत मनोहर नावाचा झंझावात: डॉ. पुष्पलता मनोहर
