विचाराची महत्ता, त्याची क्रांतिकारी शाक्ती या पुस्तकात मांडली गेली आहे. विचाराची सत्ता प्रस्थापित व्हावी, ही सत्ता सद्विचाराची असावी याच विचाराच्या सत्तेचा विचार या पुस्तकात लेखकाने केला आहे.

Contents :

लेखकाचे मनोगत
1. डॉ. आंबेडकर आणि अॅनिहिलेशन ऑफ एलिनेशन
2. डॉ. आंबेडकर म्हणजे ग्लोबल क्रांतीसिद्धान्त
3. डॉ. आंबेडकरांच्या जयंतीचे नीतीशास्त्र
4. उघड्या डोळ्यांचा बुद्ध
5. बौद्धांची वाचनसंस्कृती
6. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
7. एम.ए. मराठीचा अभ्यासक्रम, अध्यापक आणि अध्यापन
8. मार्क्सवादी साहित्यिक वामन इंगळे
9. मिलिंद महाविद्यालय: क्रांतीकारी सृजनाची पौर्णिमा
10. मी पुत्र चळवळीचा

शिक्षण साहित्य, समाज, संस्कृती अशा नानाविध विशयांवरची यशवंत मनोहरांनी महाराष्ट्रभर दिलेली मौलिक भाषणे या पुस्तकात आहेत. वाचकांना एक झपाटून टाकणारी बौद्धिक मेजवानी या भाषणांमधून मिळेल.

Contents :

1. मूल्यशिक्षण आणि आजच्या अध्यापकाची जबाबदारी
(अध्यक्षीय भाषण: शिक्षण हक्क परिषद, 30,31 जाने. 2010, वर्धा )
2. भारतीय संविधान: माणुसकीचा बीजग्रंथ
(अध्यक्षीय भाषण: भारतीय संविधान चिंतन साहित्यसंमेलन, 25, 26 एप्रिल 2010, उमरेड, जि. नागपूर )
3. जैन आणि बौद्धांच्या मिलाफाची दिशा
(न झालेले उद्घाटकीय भाषण: अ. भा. मराठी जैन साहित्यसंमेलन, दि. 11,12 ऑक्टो. 2010, नाशिक)
4. मराठीच्या प्राध्यापकाची जबाबदारी
(उद्घाटकीय भाषण: मराठी प्राध्यापक परिषद, 14 फेब्रु. 2011, नेरपरसोपंत)
5. अध्यापकांपुढील जळते प्रश्न
(उद्घाटकीय भाषण: प्रजासत्ताक शिक्षक संसदेचे विभागीय अधिवेषन, 2-10-2004, वर्धा)
6. परिवर्तनवादी वाङ्मयीन प्रवाहांच्या एकजुटीची गरज
(साठोत्तर वाङ्मयीन प्रवाहांच्या एकत्रीकरणासाठी पुण्याच्या महाराष्ट्र जैन सांस्कृतिक मंडळात सादर केलेले निवेदन: 1 डिसेंबर 2010)
7. शिक्षण आणि शिक्षक
(अध्यक्षीय भाषण: प्रजासत्ताक शिक्षण संसद, जि. वर्धा आयोजित शिक्षण शिक्षक परिषद, 4-1-2008, आष्टी (शहीद) जि. वर्धा)
8. विहारांपुढील आव्हाने
(अध्यक्षीय भाषण: सम्राट अशोक बुद्ध विहाराचे उद्घाटन, हिंगणघाट, दि. 25 मे 2008 )
9. साहित्य अकादमी पुरस्कारप्राप्त मराठी साहित्यग्रंथ
(समारोपीय भाषण: चर्चासत्र: साहित्य अकादमी पुरस्कारप्राप्त समीक्षाग्रंथ, शिवछत्रपती महाविद्यालय, जुन्नर, जि. पुणे, 30-11-2010)
10. पहिले संविधाननिर्माता साहित्य संमेलन
(अध्यक्षीय भाषण: पहिले संविधाननिर्माता साहित्यसंमेलन, सांगली, 16,17 जानेवारी 2010)
11. आजचे शिक्षण आणि अध्यापक
(अध्यक्षीय भाषण: महाराष्ट्र मराठी माध्यमिक शिक्षक संघ आणि विदर्भ विभाग मराठी माध्यमिक शिक्षक संघ, कृतीसत्र: भिसी, ता. चिमूर जि. चंद्रपूर दि. 17,18 डिसें. ’04)
12. आंबेडकर समाजातील बुद्धिजीवी
(अध्यक्षीय भाषण: समताविचार कर्मचारी संघ, लोणंद, जि. सातारा आयोजित परिसंवाद: आंबेडकर चळवळीतील बुद्धिजीवींची भूमिका आणि दिशा दि. 14-2-2010 )
13. बौद्ध साहित्य संमेलन
(अध्यक्षीय भाषण: बौद्ध साहित्य संमेलन, श्रीगोंदा, जि. अहमदनगर, दि. 26,27 मार्च ’11)
14. बहुजन साहित्य संमेलन
(अध्यक्षीय भाषण: बहुजन साहित्य संमेलन, लातूर दि. 24, 25 ऑगस्ट 2002)
15. आंबेडकरवादी साहित्य संमेलन
(अध्यक्षीय भाषण: आंबेडकरवादी साहित्य संमेलन, गोंदिया, दि. 1,2 फेब्रुवारी 2003)
16. तिसरे अखिल भारतीय बौद्ध-बहुजन साहित्य संमेलन,
(अध्यक्षीय भाषण: तिसरे अखिल भारतीय बौद्ध-बहुजन साहित्य संमेलन, कोल्हापूर,
दि. 25,26,27 एप्रिल 2003)
17. नागपूर विभाग ग्रंथालय संघाचे चौथे वार्षिक अधिवेशन,
(अध्यक्षीय भाषण: नागपूर विभाग ग्रंथालय संघाचे चौथे वार्षिक अधिवेशन, भंडारा
दि. 7,8 फेब्रु. 2004)
18. दक्षिण महाराष्ट्र साहित्य संमेलन
(उद्घाटकीय भाषण: दक्षिण महाराष्ट्र साहित्य संमेलन, सांगली, दि. 24 नोव्हें. 2002)
19. आपले साहित्य संमेलन
(उद्घाटकीय भाषण: आपले साहित्य संमेलन, कराड, दि. 21, 22 डिसेंबर 2002)
20. फुले-शाहू-आंबेडकरी साहित्य मेळावा
(उद्घाटकीय भाषण: फुले-शाहू-आंबेडकरी साहित्य मेळावा, आमगाव, 28,29 जाने. 03)
21. अमरावती विद्यापीठ, मराठी प्राध्यापक परिषदेचे अधिवेशन
(उद्घाटकीय भाषण: अमरावती विद्यापीठ, मराठी प्राध्यापक परिषदेचे अधिवेशन, राळेगाव,
दि. 3,4 जानेवारी 2004)
22. शिक्षकांपुढील आव्हाने
(समारोपीय भाषण: शिक्षकांपुढील आव्हाने, कळंब, दि. 15 नोव्हें. 2003)
23. देशभक्तीपर समूहगीत गायन स्पर्धा
(समारोपीय भाषण: देशभक्तीपर समूहगीत गायन स्पर्धा, हिंगणघाट, दि. 8 फेब्रु. 2008)
24. कौटुंबिक विकास मंच नागपूर, आयोजित सत्कार प्रसंगी मनोगत
(कौटुंबिक विकास मंच नागपूर, आयोजित सत्कार प्रसंगी मनोगत, 1 फेब्रु. 2004)
25. परिवर्तनवादी साहित्यिक पुरस्काराच्या निमित्ताने
(मनोगत: परिवर्तनवादी साहित्यिक पुरस्कार, कुरुंदवाड, जि. कोल्हापूर दि. 15 फेब्रु. 2004)
26. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची चळवळ आणि मराठी साहित्य
(बीजभाषण: एस.एन.डी.टी. महिला विद्यापीठ आणि बहुजन समता प्रबोधिनी, विरार (पू) ठाणे यांनी आयोजिलेले चर्चासत्र, 14, 15 जाने. 2009)
27. साठोत्तर मराठी साहित्यप्रवाह
(उद्घाटकीय भाषण: मराठी रिफ्रेशर कोर्स, संत गाडगे बाबा अमरावती विद्यापीठ, अमरावती, दि. 15 फेब्रु. 2011)
28. भटक्याःविमुक्तांचे साहित्य
(बीजभाषण: भटक्या-विमुक्तांचे साहित्य: स्वरूप आणि समस्या,: साहित्य अकादमी आणि पुणे विद्यापीठाचा मराठी विभाग आयोजित चर्चासत्र, 2,3 फेब्रु. 2011)
29. सर्वांच्या मानवी सन्मानाचे प्रमाणशास्त्र आणि शिक्षक
(उद्घाटकीय भाषण: बहुजन शिक्षक साहित्य संमेलन, कल्याण, दि. 23 एप्रिल 2006)
30. जादूटोणा समाजविघातकच
(अध्यक्षीय भाषण: जादूटोणाविरोधी विधेयक समाजद्रोही की समाजहिताचे? या विषयावरील परिसंवाद: नागपूर 19 डिसेंबर 2011)
31. द्वितीय जोती-सावित्री साहित्यसंमेलन
(समारोपीय भाषण: म. फुले सांस्कृतिक सभागृह, नागपूर 3 जाने. 2012)
32. आंबेडकरवादी साहित्य: सांस्कृतिक न्यायाचा आदिबंध
(अध्यक्षीय समारोप: आंबेडकरवादी साहित्य या विषयावरील चर्चासत्र, नागपूर, 15 ऑक्टो ’11)

उत्थानगुंफा हा मनोहरांचा पहिला कवितासंग्रह. पु. ल. देशपांडे, बाबुराव बागूल, नरहर कुरुंदकर, म. सु. पाटील, संभाजी कदम, प्रा. रा. ग. जाधव, भालचंद्र फडके, बाळकृष्ण कवठेकर, भा. ल. भोळे अशा अनेक नामवंतांनी उत्थानगुंफेवर लिहिलेले समीक्षालेख या पुस्तकात आहेत. डॉ. अरुणा देशमुखांनी संपादित केलेले हे पुस्तक पुण्याच्या सुगावा प्रकाशनाने प्रकाशित केले आहे.

Contents :

1. कालचा पाऊस आमच्या गावात आलाच नाही: पु. ल. देशपांडे
2. ‘उत्थानगुंफे’च्या निमित्ताने: बाबुराव बागूल
3. ‘उत्थानगुंफा’: नरहर कुरुंदकर
4. उत्थानगुंफा: विद्रोहाचा ज्वालामुखी: डॉ. भालचंद्र फडके
5. उत्थानगुंफा: प्रा. संभाजी कदम
6. यशवंत मनोहरांच्या दोन कविता: प्रा. संभाजी कदम
7. सर्वंकष विद्रोहाचा युटोपिआ: उत्थानगुंफा: प्रा. रा. ग. जाधव
8. उत्थानगुंफा: डॉ. म. सु. पाटील
9. उत्थानगुंफा: प्रा. बाळकृष्ण कवठेकर
10. दलित कवितेची उत्थानगुंफा: डॉ. भा. ल. भोळे
11. विद्रोह आणि दलित साहित्य: प्रा. सु. श्री. पांढरीपांडे
12. माणसाची आरती गाणारे यशवंत मनोहर: प्रा. सुखराम हिवराळे
13. उत्थानगुंफा: विद्रोहाचा धगधगता अंगार: प्रा. सुखराम हिवराळे
14. मराठी कविता समृद्ध करणारा काव्यसंग्रह: उत्थानगुंफा: वामन निंबाळकर
15. उत्थानगुंफा: अस्तित्वाच्या छळगुहेतील आक्रंदने: डॉ. अरुणा देशमुख
16. मातीच्या पायात ज्वालांचे चाळ बांधणारी यशवंत मनोहर यांची कविता: डॉ. सुभाष सावरकर
17. ‘कालचा पाऊस…’ मधील वेदनाविश्व: प्रा. बाळाभाऊ कळसकर
18. उत्थानगुंफाः जीवन-काव्याला नवे क्षितिज देणारी कविताः डॉ. प्रकाश खरात
19. ‘उत्थानगुंफा’चा अंतःस्वर डॉ. आशा सावदेकर
20. ‘उत्थानगुंफे’तील आशय व अभिव्यक्तीचे स्वरूपविशेष: डॉ. शैलेंद्र लेंडे
21. उत्थानगुंफा: रमेश कांबळे
22. उत्थानगुंफा: सिसिलिया कार्व्हालो
23. उत्थानगुंफा: आजच्या विद्रोही साहित्याचे काही संकेत: ना. रा. शेंडे
24. ‘उत्थानगुंफा’ यशवंत मनोहरांची: शिवा इंगोले
25. यशवंत मनोहरांची विद्रोही कविता: उत्थानगुंफा: प्रा. केशव मेश्राम
26. उद्याच्या उद्याची सकाळ उजळविण्याचे तत्त्वज्ञान सांगणारी यशवंत मनोहरांची कविता: जैमिनी कडू
27. उजेडाच्या प्रार्थना: एक आकलन: डॉ. समिधा चव्हाण
28. उत्थानगुंफा: विद्रोहाचा वसा घेतलेली कविता: प्रा. भानुदास खैरकर
29. उत्थानगुंफा: प्रल्हाद जाधव
30. उत्थानगुंफा: रमेश आवलगावकर

नटसम्राट निळूभाऊ फुले यांनी सरस्वतीची पूजा नाकारली. तेव्हा डॉ. मनोहरांनी त्यांचे केलेले अभिनंदन एका पत्रात आहे आणि दुसऱ्या पत्रात देवासंबंधीचे चिंतन आलेले आहे. एका नटसम्राटाशी एका वाङ्मयीन प्रतिभेने साधलेला हा हृदयसंवाद! वाचकांना ही चर्चा एका परम बौद्धिक उंचीवर घेऊन जाईल.